Opłaty w postępowaniu o rozwód – przewodnik po kosztach
12 listopada 2024
Jak obliczyć wartość przedmiotu sporu w sprawie o alimenty?
15 listopada 2024
Blog
Skarga pauliańska – ochrona wierzyciela przed nieuczciwymi działaniami dłużnika
W polskim prawie istnieje instytucja, która ma na celu ochronę wierzycieli przed działaniami dłużników zmierzających do uszczuplenia ich majątku w sposób uniemożliwiający zaspokojenie roszczeń. Skarga pauliańska, bo o niej mowa, jest jednym z najważniejszych narzędzi, które prawo cywilne oddaje do dyspozycji wierzycielom w celu zabezpieczenia ich interesów. W niniejszym artykule przybliżymy, czym jest skarga pauliańska, jakie są jej podstawy prawne, przesłanki skutecznie wniesienie skargi pauliańskiej oraz w jaki sposób może ona pomóc w odzyskaniu należności.
Co to jest skarga pauliańska?
Skarga pauliańska to środek ochrony wierzyciela przewidziany w polskim Kodeksie cywilnym. Została uregulowana w artykułach od 527 do 534 Kodeksu cywilnego. Jej głównym celem jest zabezpieczenie interesów wierzycieli w przypadku, gdy dłużnik podejmuje działania zmierzające do wyzbycia się swojego majątku, np. poprzez darowiznę lub sprzedaż po zaniżonej cenie, co uniemożliwia wierzycielowi skuteczne wyegzekwowanie należności.
W skrócie, skarga pauliańska pozwala wierzycielowi na uzyskanie sądowego orzeczenia, które stwierdza bezskuteczność dokonanej przez dłużnika czynności prawnej w stosunku do tego wierzyciela. Dzięki temu wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności z majątku, który został wyzbyty przez dłużnika na rzecz osoby trzeciej.
Podstawy prawne skargi pauliańskiej
Podstawę prawną skargi pauliańskiej stanowi artykuł 527 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, a czynność ta jest dokonana z pokrzywdzenie wierzyciela, wierzyciel może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną względem niego, o ile osoba trzecia wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela.
Z powyższego przepisu wynika, że skarga pauliańska ma na celu uznanie czynności prawnej dokonanej przez dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, co oznacza, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z majątku, który wskutek tej czynności przeszedł na osobę trzecią.
Przesłanki wniesienia skargi pauliańskiej
Aby skarga pauliańska mogła zostać uznana za zasadną, muszą zostać spełnione pewne przesłanki, które omówimy poniżej.
- Czynność prawna dokonana przez dłużnika
Podstawowym warunkiem wniesienia skargi pauliańskiej jest to, że dłużnik dokonał czynności prawnej, która przyniosła korzyść majątkową osobie trzeciej. Przykładem takich czynności może być sprzedaż nieruchomości po cenie znacznie niższej od rynkowej, darowizna, czy przeniesienie prawa do majątku. - Pokrzywdzenie wierzyciela
Skarga pauliańska może zostać wniesiona tylko wtedy, gdy dokonana przez dłużnika czynność skutkuje pokrzywdzeniem wierzyciela. Pokrzywdzenie to oznacza, że dłużnik przez dokonanie określonej czynności wyzbywa się majątku, z którego wierzyciel mógłby się zaspokoić. Przykładem może być sytuacja, w której dłużnik przekazuje swoje mieszkanie członkowi rodziny, uniemożliwiając wierzycielowi zajęcie tej nieruchomości. - Świadomość dłużnika o pokrzywdzeniu wierzyciela
Istotne jest, aby dłużnik działał świadomie z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela. Musi istnieć dowód na to, że dłużnik przewidywał, że jego działania mogą uniemożliwić wierzycielowi zaspokojenie swoich roszczeń. Nie jest konieczne, aby dłużnik otwarcie deklarował taki zamiar, wystarczy, że można to wywieść z okoliczności towarzyszących dokonaniu czynności. - Świadomość osoby trzeciej
Ostatnią przesłanką jest wiedza lub możliwość dowiedzenia się przez osobę trzecią o sytuacji dłużnika. Oznacza to, że osoba trzecia, która otrzymała majątek, musi być świadoma lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że dłużnik działa z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela.
Procedura wniesienia skargi pauliańskiej
Wniesienie skargi pauliańskiej polega na złożeniu pozwu do sądu. Wierzyciel musi w nim wykazać, że dłużnik dokonał czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzyciela oraz że osoba trzecia wiedziała lub mogła wiedzieć o zamiarze pokrzywdzenia.
W toku postępowania sądowego wierzyciel będzie musiał przedstawić dowody na istnienie swojej wierzytelności oraz wskazać na czynność prawną, która spowodowała jego pokrzywdzenie.
Skutki wniesienia skargi pauliańskiej
Uznanie skargi pauliańskiej za zasadną skutkuje uznaniem czynności prawnej za bezskuteczną wobec wierzyciela. Oznacza to, że wierzyciel uzyskuje możliwość egzekucji z majątku, który wskutek czynności prawnej przeszedł na osobę trzecią. Jest to tzw. bezskuteczność względna – czynność pozostaje ważna, ale wyłącznie wobec tego konkretnego wierzyciela zostaje uznana za bezskuteczną.
Podsumowanie
Skarga pauliańska to niezwykle ważne narzędzie dla wierzycieli, którzy stają w obliczu nieuczciwych działań dłużników zmierzających do wyzbycia się majątku w sposób, który uniemożliwia zaspokojenie roszczeń. Dzięki temu rozwiązaniu polskie prawo chroni wierzycieli przed stratami wynikającymi z działań dłużników próbujących ukryć swój majątek.
Jeśli jesteś wierzycielem i podejrzewasz, że dłużnik dokonał czynności mających na celu wyzbycie się majątku, warto skonsultować się z Kancelaria Adwokacka. Adwokat Katowice dokładnie przeanalizuje Twoją sytuację i pomoże ustalić, czy skarga pauliańska jest odpowiednim rozwiązaniem w Twojej sprawie. W ramach usług prawnych oferujemy kompleksową pomoc w sporządzaniu i składaniu skarg pauliańskich, reprezentację przed sądem oraz doradztwo w zakresie dochodzenia należności.
