Rozwód z orzeczeniem o winie – jak uzyskać alimenty na żonę lub męża?
18 listopada 2024
Blog
Umowa dożywocia a zachowek
Umowa dożywocia to popularna instytucja prawa cywilnego, szczególnie często wykorzystywana przez osoby starsze i schorowane. Choć może być doskonałym rozwiązaniem w wielu sytuacjach, jej konsekwencje, zwłaszcza w kontekście zachowku, często budzą liczne wątpliwości. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest umowa dożywocia, jakie są jej główne cechy oraz jak wpływa na prawo do zachowku.
Czym jest umowa dożywocia?
Umowa dożywocia to rodzaj umowy cywilnoprawnej, której głównym celem jest zapewnienie utrzymania osobie starszej lub niepełnosprawnej w zamian za przekazanie własności nieruchomości. Umowa ta pełni także funkcję alimentacyjną.
Kluczowe elementy, które muszą zostać spełnione, abyśmy mogli mówić o umowie dożywocia:
- Przeniesienie własności nieruchomości na nabywcę.
- Zapewnienie zbywcy lub osobie bliskiej dożywotniego utrzymania.
Obowiązki nabywcy w umowie dożywocia
Obowiązki nabywcy wynikają zarówno z zapisów umowy, jak i z przepisów kodeksu cywilnego. Jeżeli umowa nie precyzuje szczegółowych warunków, nabywca ma obowiązek:
- przyjąć dożywotnika jako domownika,
- zapewnić mu wyżywienie, odzież, mieszkanie, światło i opał – godne warunki życia,
- zagwarantować opiekę w chorobie, ale także pomoc w codziennych potrzebach,
- pokryć koszty pochówku zgodnie z lokalnymi zwyczajami oraz na przyjętym lokalnie poziomie.
Co to jest zachowek?
Zachowek to roszczenie pieniężne przysługujące niektórym ze spadkobierców ustawowych spadkodawcy, które chroni ich interesy majątkowe w przypadku rozporządzenia majątkiem przez zmarłego, które może być dla nich niekorzystne lub krzywdzące. Najprostszym przykładem jest powołanie w testamencie do całości spadku wyłącznie jednego z kilkorga dzieci. Jest to element prawa spadkowego, który ma na celu zabezpieczenie praw najbliższej rodziny.
Zgodnie z przepisami, do zachowku uprawnieni są:
- zstępni (dzieci, wnuki),
- małżonek,
- rodzice spadkodawcy (w przypadku braku zstępnych).
Jak obliczyć wartość zachowku?
Wysokość zachowku wynosi:
- ½ wartości udziału spadkowego, który przypadłby uprawnionemu w drodze dziedziczenia ustawowego, lub
- ⅔ wartości udziału spadkowego, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub jest małoletni (do 18 roku życia).
Wartość zachowku oblicza się według wzoru: Zachowek = ½ (lub ⅔) × udział spadkowy × substrat zachowku.
Umowa dożywocia a zachowek – czy mają wpływ na siebie?
Tak, umowa dożywocia ma istotny wpływ na prawo do zachowku. W przeciwieństwie do darowizny czy dziedziczenia, nieruchomość przekazana na mocy umowy dożywocia nie wchodzi w skład spadku po zmarłym dożywotniku. Z punktu widzenia prawa spadkowego oznacza to, że wartość tej nieruchomości nie jest brana pod uwagę przy obliczaniu zachowku.
Podsumowanie
Umowa dożywocia to korzystne rozwiązanie dla osób, które chcą zapewnić sobie opiekę i wsparcie w zamian za przekazanie nieruchomości. Jednakże jej wpływ na prawo do zachowku sprawia, że warto dokładnie przeanalizować konsekwencje takiej decyzji. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z prawnikiem, który pomoże Ci zrozumieć wszelkie aspekty prawne i zabezpieczyć interesy Twoje oraz Twojej rodziny.
