Odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy
9 maja 2024
Odszkodowanie za błędnie wykonany makijaż permanentny
17 maja 2024
Blog
Oskarżyciel posiłkowy w sprawie wypadku lub błędu medycznego
Konstrukcja procesu karnego zakłada trzech głównych jego uczestników tj.: oskarżonego – osobę, wobec której został wniesiony akt oskarżenia mogącego działać przez obrońcę, sąd – w gestii którego pozostaje rozsądzenie sprawy, orzeczenie o uniewinnieniu lub uznaniu oskarżonego winnym i decyzji w zakresie kary oraz oskarżyciela – podmiot, który wnosi oraz podtrzymuje oskarżenie. W większości przypadków oskarżycielem jest prokurator, ale kodeks postępowania karnego zezwala pokrzywdzonemu na bardziej aktywny udział w sprawie, a to po wstąpieniu do niej jako oskarżyciel posiłkowy.
Kim jest oskarżyciel posiłkowy?
Oskarżycielem posiłkowym jest pokrzywdzony, który w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu występuje z oskarżeniem obok prokuratora albo w określonych prawem sytuacjach także zamiast tego podmiotu. Można wyróżnić trzy formy działania pokrzywdzonego jako oskarżyciel, a to:
- oskarżyciel subsydiarny, który podejmuje działalność, gdy oskarżyciel publiczny nie realizuje funkcji ścigania;
- oskarżyciel pomocniczy, który dysponuje prawem do samoistnej skargi niezależnie od oskarżyciela publicznego;
- oskarżyciel uboczny, który włącza się do postępowania obok oskarżyciela publicznego.
Ostatnia forma, tj. oskarżyciel posiłkowy uboczny będzie przedmiotem naszego dzisiejszego rozważania.
W jaki sposób uzyskać status oskarżyciela posiłkowego?
Warunkiem uzyskania przez pokrzywdzonego przestępstwem statusu oskarżyciela posiłkowego jest zgłoszenie udziału jako oskarżyciel posiłkowy. Może to nastąpić przez złożenie stosownego oświadczenia zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej do protokołu, z tym, że należy to uczynić do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Najważniejsze, aby dobrze dopilnować terminu na złożenie oświadczenia - warto zlecić to profesjonaliście.
Uprawnienia oskarżyciela posiłkowego
Pokrzywdzony jako oskarżyciel posiłkowy, który w trakcie postępowania sądowego staje się stroną, ma prawo do składania wniosków dowodowych, aktywnego brania udziału w czynnościach dowodowych przeprowadzanych w trakcie przewodu sądowego, a także wnoszenia środków zaskarżenia, ale tylko w odniesieniu do orzeczeń podlegających zaskarżeniu oraz w zakresie posiadanego interesu prawnego. Każdy oskarżyciel posiłkowy jest samodzielny i działa niezależnie od innych oskarżycieli, w tym oskarżyciela publicznego. Zachowanie oskarżyciela publicznego nie ma wpływu na realizację funkcji oskarżania przez oskarżyciela posiłkowego, który działa we własnym imieniu, wykonując swoje prawa nadane mu mocą ustawy i niezależne od aktywności pozostałych oskarżycieli. Analizując powyższe na przykładzie postępowania w sprawie o wypadek czy błąd medyczny strona ma możliwość analizy oraz ustosunkowania się do opinii biegłego wydanej na zlecenie prokuratora. Może zdarzyć się tak, że zajdzie potrzeba uzupełnienia tezy dowodowej lub szerszego opisania pewnego zagadnienia, bowiem należy mieć na względzie, że oskarżyciel posiłkowy może dysponować większą wiedzą co do samego zdarzenia, a także jego optyka na sprawę może być inna niż oskarżyciela publicznego. Działając jako oskarżyciele posiłkowi często widzimy potrzebę sporządzenia opinii uzupełniającej, która to po odpowiedzi na wątpliwości prokuratora ustosunkuje się także do podniesionych przez pokrzywdzonego kwestii. Dla konkretnego przykładu wskazać można często podnoszone pytania, na które próżno szukać odpowiedzi w pierwotnie sporządzonych opiniach, jak na przykład (poniżej zanonimizowane pytania jednej ze spraw prowadzonych przez kancelarię):
- Czy gdyby lekarze zaobserwowali w porę u pacjenta objawy wskazane na stronie 21 opinii stan zdrowia pacjenta mógłby nie ulec pogorszeniu lub czy jest szansa, że uległby poprawie?
- Czy skoro „triggerem” zaburzeń serca były kwasica metaboliczna z hyperksemią oraz nasilone zaburzenia wodno-elektrolitowe – a te zaś pojawiły się wyniku braku prawidłowego monitorowania stanu zdrowia pacjenta to czy zaniechania lekarza są pośrednią przyczyną zaburzeń serca pacjenta?
To samo tyczy się przesłuchania – będąc obecnym przy dokonywanych czynnościach, jako oskarżyciele posiłkowi mamy możliwość ich korygowania, uzupełniania na bieżąco w oparciu o wiedzę „z pierwszej ręki”.
W zakresie zaskarżania wyroku oskarżyciel posiłkowy nie jest limitowany co do jego zakresu, a więc może składać apelację zarówno co do kary, jak i winy (S. Rutkowski, Zmiany w postępowaniu odwoławczym w nowym kodeksie postępowania karnego, Prok. i Pr. 1998/4, s. 36). „Oskarżyciel posiłkowy – jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy – może w postępowaniu sądowym wnieść zażalenie na postanowienie co do środka zapobiegawczego (zażalenie na umorzenie dochodzenia albo śledztwa), jeżeli postanowienie to narusza jego prawa lub szkodzi jego interesom” (uchwała SN z 23.05.1974 r., VI KZP 3/74, OSNKW 1974/7–8, poz. 131).
