Rękojmia czy gwarancja
21 marca 2024
Umowa najmu – co każdy najemca i wynajmujący powinni wiedzieć?
2 kwietnia 2024
Blog
Czy rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej może żądać alimentów od swojego dziecka?
Zgłaszają się do nas klienci, którzy pytają ,,nie mam od lat kontaktu z rodzicem, teraz dostałem pozew o zapłatę alimentów. Czy naprawdę będę musiał to płacić?" Czy rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej może żądać alimentów od swojego dziecka? Na powyższe pytania spróbujemy odpowiedzieć w dalszej części tekstu.
Pozbawienie rodzica władzy rodzicielskiej jest ostatecznym środkiem stosowanym przez sądy rodzinne, jednak dochodzi do niego w przypadku rażącego naruszenia obowiązków przez rodziców – między innymi porzucenia dziecka, stosowania przemocy fizycznej czy psychicznej, a także długotrwałej przeszkody w sprawowaniu faktycznej opieki (np. wyjazd za granicę lub odbywanie kary pozbawienia wolności).
Po więcej informacji dotyczących władzy rodzicielskiej oraz możliwości jej kształtowania zapraszam do innego naszego wpisu: TUTAJ
Kogo obciąża obowiązek alimentacyjny?
Warto pamiętać, że kodeks rodzinny i opiekuńczy nakłada obowiązek dostarczania środków utrzymania (oraz wychowania) na krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Oznacza to, że obowiązek alimentacyjny istnieje nie tylko względem dzieci, ale również względem rodziców od pełnoletnich dzieci.
Alimentów może domagać się każda osoba, która pozostaje w niedostatku i pomimo dokładania należytych starań do samodzielnego utrzymania się – nie jest w stanie pokryć swoich usprawiedliwionych potrzeb.
Co, jeżeli rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej? Czy taki rodzic może żądać alimentów od dziecka?
Kwestie władzy rodzicielskiej oraz alimentów są całkowicie odrębnymi, a ustawodawca w żaden sposób ich od siebie nie uzależnia.
Rodzic niezależnie od przysługującej mu władzy rodzicielskiej zobowiązany jest do dostarczania dziecku środków utrzymania, dopóki nie jest w stanie samodzielnie pokrywać swoich kosztów. Prawo tak samo działa jednak w drugą stronę, co często spotyka się z opinią jakoby było ,,niesprawiedliwe” czy ,,nie w porządku”. Często dzieci nie mają kontaktu z rodzicem pozbawionym władzy rodzicielskiej, a wtedy pozew o alimenty potrafi być dużym nieprzyjemnym zaskoczeniem.
Tym samym, nawet jeżeli rodzic nie sprawował opieki nad dzieckiem i nie realizował swoich rodzicielskich obowiązków – i tak może ubiegać się o ustalenie alimentów od swojego pełnoletniego dziecka.
Czy można zwolnić się z obowiązku płacenia alimentów na rodzica?
Obowiązek alimentacyjny kształtuje przede wszystkich sytuacja finansowa obu stron, a także usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Sąd badać będzie przede wszystkim:
- posiadany majątek,
- możliwości zarobkowe stron,
- sytuację rodzinną stron (obowiązek alimentacyjny w pierwszej kolejności spoczywa zazwyczaj na małżonku),
- przyczyny znalezienia się przez rodzica w niedostatku,
- usprawiedliwione potrzeby rodzica.
Warto jednak zwrócić uwagę na treść art. 1441 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym: ,,Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. (...)”. Przepis ten trzeba odczytywać indywidualnie, jednak za sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, uznać można właśnie brak zainteresowania dzieckiem, brak kontaktu czy uchylanie się od obowiązków rodzicielskich względem dziecka. Istotne jednak, aby te zaniechania były wieloletnie i rażące.
Tym samym w przypadku pozbawienia władzy rodzicielskiej, istnieją podstawy do uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego na rodzica, trzeba jednak przedstawić swoje stanowisko, powołać odpowiednie dowody oraz brać czynny udział w toczącym się postępowaniu, tak aby sąd miał możliwości zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Najgorsze co można zrobić to być biernym, jeżeli postępowanie zostało już wszczęte.
Podsumowanie: czy muszę płacić alimenty na rodzica
Pamiętać należy, że każda sprawa jest indywidualna i sądy badają dokładnie wszystkie okoliczności: majątkowe oraz osobiste. W przypadku odebrania przez dziecko pozwu o zasądzenie alimentów rodzica, warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika. Warto już od samego początku postępowania w najlepszy możliwy sposób zadbać o swój interes.
