Rozwód bez orzekania o winie
4 kwietnia 2024
Zwolnienie od kosztów sądowych w sprawach o odszkodowanie
10 kwietnia 2024
Blog
Przymusowa rozdzielność majątkowa (sądowa rozdzielność majątkowa)
Czy istnieje coś tak jak przymusowa rozdzielność majątkowa? Czy pomimo braku zgody drugiego małżonka można ustanowić rozdzielność majątkową w małżeństwie? Odpowiedź brzmi: tak, o ile istnieją ważne powody.
W przypadku braku zawarcia umowy majątkowej i podpisania tzw. intercyzy, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje pomiędzy małżonkami wspólność ustawowa małżeństwa, tj. wszystko (z nielicznymi wyjątkami) co małżonkowie nabędą w trakcie trwania małżeństwa, jest wspólne. Do wspólności majątkowej wchodzą między innymi nabyte nieruchomości, wynagrodzenie za prace czy zakupione samochody.
Należy mieć jednak na względzie, że wspólność to nie tylko aktywa, ale również długi oraz zobowiązania, które zazwyczaj obciążają oboje małżonków. Takie obciążenie mogą nieść również za sobą nieracjonalne i niegospodarne decyzje jednego z małżonków.
Kiedy powstaje rozdzielność majątkowa?
Rozdzielność majątkowa powstać może wyłącznie w sytuacjach przewidzianych prawem, w tym:
- zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej,
- orzeczenie rozwodu,
- orzeczenie separacji,
- ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd,
- ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków,
- ogłoszenie upadłości jednego z małżonków.
Czy możliwe jest ustanowienie rozdzielności majątkowej bez zgody drugiego małżonka?
Powyższa kwestia jest wprost uregulowana w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Zgodnie z jego treścią (art. 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) – z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Przepis ten jednoznacznie wskazuje, że niezbędne jest istnienie ważnych powodów, które każdorazowo sąd musi zbadać i musi dokonać indywidualnej oceny.
Do zdefiniowania tych ważnych powodów posłużyć musimy się orzecznictwem sądów. I tak w wyrokach można znaleźć, że ważne powody to między innymi: alkoholizm i inne nałogi (zmierzające do nieracjonalnego gospodarowania majątkiem), rażąca i poważna niegospodarność, zatrzymywanie majątku wyłącznie dla siebie (w tym przemoc ekonomiczna względem drugiego małżonka) czy zadłużanie majątku wspólnego bez przyzwolenia drugiego z małżonków.
Jako ważną, i jednocześnie według naszego doświadczenia najczęstszą przyczynę, wskazuje się separację faktyczną małżonków, która uniemożliwia wspólny zarząd majątkiem oraz osiągnięcie porozumienia w kwestiach finansowych.
Z jaką datą ustanowiona zostaje rozdzielność majątkowa? Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną
W wyroku orzekającym rozdzielność majątkową, sąd zobowiązany jest do wskazania daty, od której ona powstaje. Regułą jest, że jako datę ustanowienia rozdzielności majątkowej sąd oznacza datę wytoczenia powództwa (tj. złożenia pozwu w biurze podawczym sądu lub nadania go za pośrednictwem operatora pocztowego).
Wyjątkowo – sąd na wniosek jednego z małżonków może orzec rozdzielność z datą wsteczną, tj. przed wytoczeniem powództwa.
Jak uzyskać sądową rozdzielność majątkową?
Celem uzyskania przymusowej rozdzielności majątkowej niezbędne jest złożenia pozwu do sądu rejonowego według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania (przy założeniu, że chociaż jeden z małżonków dalej tam zamieszkuje). Jeżeli nie można ustalić sądu właściwego na podstawie powyższej reguły to pozew należy skierować do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania strony pozwanej.
Opłata sądowa od pozwu wynosi 200 zł i trzeba ją uiścić na rachunek bankowy sądu. Dodatkowo niezbędne jest załączenie aktualnego skróconego odpisu aktu małżeństwa.
Wnosząc pozew warto opisać szczegółowo swoją sytuację, wskazać właśnie te ważne przyczyny uzasadniające orzeczenie rozdzielności przez sąd i powołać dowody na poparcie naszego stanowiska. Warto także określić datę, w której chcielibyśmy, aby sąd orzekł rozdzielność.
