Zaniżony kosztorys naprawy samochodu
22 stycznia 2024
Co musi zawierać polityka prywatności sklepu internetowego
12 lutego 2024
Blog
Zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych
19 września 2021 r. weszła w życie zmiana kodeksu cywilnego, która usunęła rozbieżności w doktrynie i wprowadziła regulację, która umożliwia przyznanie najbliższym członkom rodziny osoby poszkodowanej – takiej, która doznała ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia. Warunkiem jest niemożność nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej.
Kim jest osoba najbliższa?
W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie kto może zostać uznany za osobę najbliższą i kto może starać się o zadośćuczynienie. Definicję osób najbliższych powinno się traktować bardzo szeroko – będzie to nie tylko żona, dzieci czy rodzice, ale każda osoba, którą łączy z poszkodowanym więź rodzinna oparta na bliskiej relacji oraz uczuciach tożsamych do tych, które występują w rodzinie. Tym samym za osoby najbliższe można uznać także osoby pozostające w związkach nieformalnych, a nie tylko małżonków czy osoby spokrewnione.
Jaki rodzaj uszczerbku lub rozstroju zdrowia musi wystąpić?
Wprowadzony przepis reguluje wyłącznie sytuację, w której poszkodowany doznał znacznego i trwałego uszczerbku lub rozstroju zdrowia. Będzie to zatem bardzo ciężki uszczerbek, który uniemożliwia dalsze, niezaburzone funkcjonowanie, często wiążący się z trwałym kalectwem i zaburzeniem podstawowych funkcji życiowych. Krzywda występująca w związku z uszczerbkiem powinna być porównywalna z tą, która występuje w przypadku śmierci osoby najbliższej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2023 r., sygn. akt: I CSK 1909/22). Zazwyczaj jest to uszczerbek, który uniemożliwia samodzielną egzystencję.
Brak możliwości nawiązania więzi rodzinnej
Drugim pojęciem pojawiającym się w przepisie jest brak możliwości nawiązania więzi rodzinnej. Tego rodzaju sytuacja może mieć miejsce, jeżeli szkoda wystąpi jeszcze w okresie życia płodowego lub w trakcie porodu, a uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia powodują, że więź rodzinna nigdy nie powstanie. Takiego rodzaju uszczerbkiem będzie między innymi ciężkie mózgowe porażenie dziecięce w wyniku wystąpienia w czasie porodu niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego, do którego doszło wskutek błędu medycznego.
Co należy rozumieć przez zerwanie więzi rodzinnej
Zerwanie więzi rodzinnej występuje w rzadkich i wyjątkowych sytuacjach. Niewystarczające dla orzeczenia zadośćuczynienia będą zatem sytuacje, w których więź ta została wyłącznie zaburzona czy doszło do jej pogorszenia wobec zaistnienia choroby czy uszczerbku. Z okoliczności danej sprawy musi wynikać, że nie istnieje obiektywna i faktyczna możliwość na dalsze istnienie bliskich relacji występujących pomiędzy osoby najbliższymi, np. w związku z brakiem świadomości po stronie osoby poszkodowanej.
Czy członkowi rodziny zawsze należne jest zadośćuczynienie?
Z całą pewnością odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Aby mówić o zerwaniu więzi rodzinnej, należy stwierdzić, że przed zdarzeniem powodującym szkodę (np. wypadkiem), ta więź obiektywnie istniała. Może oczywiście zdarzyć się sytuacja, że pomimo pokrewieństwa, pomiędzy dwoma osobami, taka więź została zerwana już wcześniej lub nigdy nie została nawiązana.
Sąd każdorazowo w sprawie o zadośćuczynienie zobowiązany jest badać w jaki sposób kształtowały się relacje osób najbliższych przed powstaniem uszczerbku. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że tak naprawdę powinno weryfikować się stan świadomości i możliwość wyrażania czy rozumienia emocji, powiązań rodzinnych, a także rozpoznawania osób najbliższych.
